યુપી સહિત 5 વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામોની અસર આ વર્ષે રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી પર પડી શકે છે
ઉત્તર પ્રદેશ વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામો રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી માટે મહત્વપૂર્ણ હશે, કારણ કે રાજ્યના 403 ધારાસભ્યોમાંથી દરેક પાસે સૌથી વધુ મત મૂલ્ય એટલે કે 208 છે.
આ અઠવાડિયે દેશના પાંચ રાજ્યોની વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામો, આ રાજ્યોના આગામી મુખ્યપ્રધાન કોણ હશે તે તો નક્કી કરશે જ, પરંતુ આ વર્ષના અંતમાં યોજાનારી રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી પર પણ તેની અસર થવાની સંભાવના છે. રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદનો કાર્યકાળ 24 જુલાઈએ સમાપ્ત થશે અને 10 માર્ચે ઉત્તર પ્રદેશ, પંજાબ, ઉત્તરાખંડ, મણિપુર અને ગોવા વિધાનસભાના પરિણામો નક્કી કરશે કે રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં કયો પક્ષ અથવા ગઠબંધન નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવશે.
હાલમાં ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP) દેશના સર્વોચ્ચ પદ માટે પોતાના ઉમેદવારને સરળતાથી પસંદ કરી શકે તેવી સ્થિતિમાં છે, પરંતુ ઉત્તર પ્રદેશમાં પ્રતિકૂળ પરિણામો આ પરિસ્થિતિને બદલી શકે છે અને જો આવું થાય તો, બીજુ જનતા દળ (BJP) રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી. BJD, તેલંગાણા રાષ્ટ્ર સમિતિ (TRS) અને YSR કોંગ્રેસ પાર્ટી (YSRCP) જેવા પ્રાદેશિક પક્ષોની ભૂમિકા મહત્વપૂર્ણ બનશે.
રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં, ઉત્તર પ્રદેશના ધારાસભ્યના મતનું મૂલ્ય સૌથી વધુ એટલે કે 208 છે, જ્યારે સિક્કિમના ધારાસભ્યના મતનું મૂલ્ય સૌથી ઓછું એટલે કે સાત છે. જે રાજ્યોમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી થઈ રહી છે ત્યાં પંજાબના ધારાસભ્યના મતનું મૂલ્ય 116, ઉત્તરાખંડના ધારાસભ્યના મતનું મૂલ્ય 64, ગોવાના ધારાસભ્યના મતનું મૂલ્ય 20 અને એક મતનું મૂલ્ય છે. મણિપુરના ધારાસભ્યના વોટનું મૂલ્ય 18 છે.
ઉત્તર પ્રદેશ વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામો રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી માટે મહત્વપૂર્ણ હશે, કારણ કે રાજ્યના 403 ધારાસભ્યોમાંથી દરેક પાસે સૌથી વધુ મત મૂલ્ય એટલે કે 208 છે. ઉત્તર પ્રદેશ વિધાનસભાના મતોનું કુલ મૂલ્ય 83,824, પંજાબ 13,572, ઉત્તરાખંડ 4,480, ગોવા 800 અને મણિપુર 1,080 છે.
વિવિધ ગણતરીઓ અનુસાર, નેશનલ ડેમોક્રેટિક એલાયન્સ (NDA)ના ચૂંટાયેલા પ્રતિનિધિઓના મતોનું મૂલ્ય કુલ સંખ્યાબળના 50 ટકાથી ઓછું છે અને તેને રાષ્ટ્રપતિ સુધીના તેના ઉમેદવારના માર્ગને સરળ બનાવવા માટે ગઠબંધનની બહારના સાથી પક્ષોના સમર્થન પર આધાર રાખવો પડશે. TRS સુપ્રીમો અને તેલંગાણાના મુખ્ય પ્રધાન કે ચંદ્રશેખર રાવ રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવવાના સ્પષ્ટ ઈરાદા સાથે વિરોધ પક્ષોને મળી રહ્યા છે. વિપક્ષી છાવણીએ એવી દરખાસ્ત કરીને ભાજપની આગેવાની હેઠળના એનડીએને વિભાજિત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે કે જો બિહારના મુખ્ય પ્રધાન નીતિશ કુમાર શાસક ગઠબંધનમાંથી બહાર નીકળે છે, તો તેમને રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી માટે સંયુક્ત વિપક્ષના ઉમેદવાર જાહેર કરવામાં આવી શકે છે.
રાષ્ટ્રપતિની પસંદગી કરતી ચૂંટણી મંડળમાં લોકસભા, રાજ્યસભા, રાજ્ય વિધાનસભાઓ અને રાષ્ટ્રીય રાજધાની પ્રદેશ દિલ્હી અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ પુડુચેરીના ચૂંટાયેલા સભ્યોનો સમાવેશ થાય છે. વિધાન પરિષદના સભ્યો અને નામાંકિત સભ્યો ઇલેક્ટોરલ કૉલેજનો ભાગ નથી.
ઇલેક્ટોરલ કૉલેજના 4,896 મતદારોમાંથી, રાજ્યસભાના 233 સભ્યો, લોકસભાના 543 સભ્યો અને વિધાનસભાના 4,120 સભ્યો છે.
રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી એકલ ટ્રાન્સફરેબલ વોટ દ્વારા પ્રમાણસર પ્રતિનિધિત્વ પ્રણાલીના આધારે કરવામાં આવે છે. દરેક મતનું મૂલ્ય 1971ની વસ્તી ગણતરીના આધારે સંબંધિત રાજ્યની વસ્તીના પ્રમાણમાં પૂર્વનિર્ધારિત છે. 4,896 મતદારોના મતોનું કુલ મૂલ્ય 10,98,903 છે અને ઉમેદવારને જીતવા માટે ઓછામાં ઓછા 50 ટકા મતો ઉપરાંત અન્ય એક મતની જરૂર છે.
સમગ્ર દેશમાં વિધાનસભાઓમાં એકલા ભાજપ પાસે 1,431 ધારાસભ્યો છે. આ પછી કોંગ્રેસ પાસે વિવિધ રાજ્યોની વિધાનસભાઓમાં 766 ધારાસભ્યો છે. બિન-ભાજપ અને બિન-કોંગ્રેસી પક્ષો પાસે કુલ 1,923 ધારાસભ્યો છે. આમાંના કેટલાક પક્ષોએ પહેલાથી જ એક અથવા બીજા રાષ્ટ્રીય પક્ષ સાથે જોડાણ કર્યું છે. એનડીએના લોકસભામાં 334 અને રાજ્યસભામાં 115 સભ્યો છે. રાજ્યસભાના 115 સભ્યોમાંથી ભાજપના નવ સભ્યો નોમિનેટેડ કેટેગરીના છે અને મત આપવા માટે અયોગ્ય છે. આનાથી NDAને મત આપવા માટે લાયક રાજ્યસભાના સભ્યોની સંખ્યા ઘટીને 106 થઈ જાય છે. દરેક સાંસદના વોટની કિંમત 708 નક્કી કરવામાં આવી છે.
