કેન્દ્રીય નાણામંત્રી 1 ફેબ્રુઆરીએ દેશનું સામાન્ય બજેટ રજૂ કરવા જઈ રહ્યા છે. આ બજેટ નિર્મલા સીતારમણનું ફુલ ટાઈમ મહિલા નાણામંત્રી તરીકેનું ચોથું અને 2014માં તેઓ સત્તામાં આવ્યા ત્યારથી નરેન્દ્ર મોદી સરકારનું 10મું બજેટ હશે. પરંતુ શું તમે દેશના આવા નાણા મંત્રીઓ વિશે જાણો છો જેઓ પાછળથી વડાપ્રધાન અને રાષ્ટ્રપતિ પણ બન્યા. આ યાદીમાં સાત નામ છે.

1- મોરારજી દેસાઈ
ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન મોરારજી દેસાઈએ નાણા પ્રધાન તરીકે 10 વખત કેન્દ્રીય બજેટ રજૂ કર્યું હતું. અત્યાર સુધીનું સૌથી વધુ બજેટ રજૂ કરવાનો રેકોર્ડ તેમના નામે છે. દેસાઈએ 1958 થી 1963 સુધી નાણામંત્રી તરીકે સેવા આપી હતી. પછી માર્ચ 1967 થી જુલાઈ 1969 સુધી, તેમણે ઇન્દિરા ગાંધીની કેબિનેટમાં નાણા મંત્રી તરીકે સેવા આપી. આ પછી મોરારજી દેસાઈ માર્ચ 1977 થી જુલાઈ 1979 સુધી વડાપ્રધાન હતા. તેઓ ભારતના ચોથા વડાપ્રધાન હતા.

2- ચરણ સિંહ
ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન ચરણ સિંહ નાણાકીય વર્ષ 1979 માં જાન્યુઆરીથી જુલાઈ સુધી નાણા પ્રધાન હતા. આ દરમિયાન તેમણે જુલાઈ 1979 થી જાન્યુઆરી 1980 સુધી ભારતના વડાપ્રધાન તરીકે પણ સેવા આપી હતી. ચરણ સિંહની ખાસ વાત એ છે કે તેઓ વડાપ્રધાન તરીકે સંસદમાં જઈ શક્યા ન હતા અને બાદમાં તેમણે વડાપ્રધાન પદ પરથી રાજીનામું આપવું પડ્યું હતું.

3- વિશ્વનાથ પ્રતાપ સિંહ
વિશ્વનાથ પ્રતાપ સિંહનું નામ પણ એવા નાણા મંત્રીઓમાં સામેલ છે જેઓ પછીથી દેશના વડાપ્રધાન બન્યા. તમને જણાવી દઈએ કે ડિસેમ્બર 1984 થી જાન્યુઆરી 1987 સુધી તેમણે નાણા મંત્રી તરીકે દેશની સેવા કરી હતી. આ પછી તેઓ ડિસેમ્બર 1989 થી નવેમ્બર 1990 સુધી ભારતના વડાપ્રધાન રહ્યા.

4- ઈન્દર કુમાર ગુજરાલ
ઈન્દર કુમાર ગુજરાલ ભારતના 12મા વડાપ્રધાન હતા. વડાપ્રધાન તરીકે તેમનો કાર્યકાળ એપ્રિલ 1997 થી મે 1997 સુધી ચાલ્યો હતો. નોંધનીય છે કે ઈન્દર કુમાર ગુજરાલ વડાપ્રધાન બનતા પહેલા નાણામંત્રી પણ રહી ચૂક્યા છે. જો કે, તેઓ ખૂબ જ ટૂંકા ગાળા માટે એટલે કે માત્ર 11 દિવસ માટે દેશના નાણામંત્રી હતા.

5- મનમોહન સિંહ
મનમોહન સિંહે 1991 થી 1996 સુધી દેશના નાણામંત્રી તરીકે કામ કર્યું હતું. તેમને ભારતના શ્રેષ્ઠ નાણામંત્રીઓમાંના એક કહેવામાં આવે છે. તેમણે ભારતમાં લાયસન્સ રાજ પ્રથા નાબૂદ કરીને દેશમાં ઉદારીકરણનો માર્ગ ખોલ્યો હતો. આ પહેલા તેઓ 1982 થી 1985 સુધી ભારતીય રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર પણ હતા. મનમોહન સિંહ 2004 થી 2014 સુધી યુપીએ સરકારમાં વડાપ્રધાન હતા.

6- આર વેંકટરામન
આર વેંકટરામને જાન્યુઆરી 1980 થી જાન્યુઆરી 1982 સુધી નાણા મંત્રી તરીકે દેશની સેવા કરી હતી. આર વેંકટરામન જ્યારે નાણામંત્રી હતા ત્યારે ત્રણ વખત બજેટ રજૂ કર્યું હતું. આ પછી, તેમણે ઓગસ્ટ 1984 થી જુલાઈ 1987 સુધી દેશના ઉપરાષ્ટ્રપતિનું પદ સંભાળ્યું. ત્યારબાદ તેઓ જુલાઈ 1987 થી જુલાઈ 1992 સુધી રાષ્ટ્રપતિ તરીકે દેશના સર્વોચ્ચ બંધારણીય પદ પર રહ્યા.

7- પ્રણવ મુખર્જી
આર વેંકટરામનની જેમ પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ પ્રણવ મુખર્જીએ પણ નાણાં મંત્રી તરીકે સેવા આપી હતી. મુખર્જી જુલાઈ 2012માં ભારતના 13મા રાષ્ટ્રપતિ બન્યા. તેમણે 1982 થી 1984 સુધી નાણા મંત્રી તરીકે સેવા આપી હતી. બાદમાં તેમણે 2009 થી 2012 સુધી મનમોહન સિંહની યુપીએ સરકારમાં નાણાં પ્રધાન તરીકે સેવા આપી હતી. પ્રણવ મુખર્જીએ સંસદમાં 8 વખત બજેટ રજૂ કર્યું.