પીરિયડ્સ દરમિયાન દુખાવો થવો સામાન્ય વાત છે પરંતુ આપણે દર્દને નજરઅંદાજ ન કરવી જોઈએ કારણ કે તે કોઈ ગંભીર બીમારીનું લક્ષણ પણ હોઈ શકે છે. એન્ડોમેટ્રિઓસિસ એક એવો રોગ છે જેમાં પીરિયડ્સ દરમિયાન તીવ્ર દુખાવો થાય છે. અનિયમિત પીરિયડ્સ એ પણ એન્ડોમેટ્રિઓસિસનું લક્ષણ છે.

પીરિયડ્સ દરમિયાન મહિલાઓમાં ખેંચાણ આવવી સામાન્ય બાબત છે. પરંતુ જ્યારે તે વારંવાર થાય છે, ત્યારે તેના પર ધ્યાન આપવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તે અમુક રોગનું લક્ષણ પણ હોઈ શકે છે. સ્ત્રીઓમાં, પીરિયડ્સ દરમિયાન તીવ્ર દુખાવો એ એન્ડોમેટ્રિઓસિસ નામના રોગનું લક્ષણ હોઈ શકે છે. આ રોગમાં સ્ત્રીઓના ગર્ભાશયની બહાર ગર્ભાશયની અસ્તર સમાન પેશી બનવા લાગે છે.

ગર્ભાશયની આ પેશી ગર્ભાશયની અસ્તર બનાવે છે તે પેશીની જેમ જ વિકાસ કરે છે અને કાર્ય કરે છે.

ગાયનેકોલોજિસ્ટ ડૉ. સ્નિગ્યુએલ માર્ટિસિઅન બ્રિટિશ અખબાર ધ સનને કહે છે, ‘જો કોઈને એન્ડોમેટ્રિઓસિસ છે, તો અમને તેમાં ઘણા લક્ષણો દેખાય છે. લક્ષણોમાં પીરિયડ્સ દરમિયાન દુખાવો, પેલ્વિક એરિયામાં છ મહિનાથી વધુ સમય સુધી દુખાવો, અનિયમિત લોહીનો પ્રવાહ, સોજો, લાંબા સમય સુધી થાકનો સમાવેશ થાય છે.

ડૉ. માર્ટિશિયન સમજાવે છે કે એન્ડોમેટ્રિઓસિસ વિકસાવવામાં વર્ષો લાગે છે અને શરૂઆતના દિવસોમાં તેને શોધવું ખૂબ મુશ્કેલ છે. તેણે કહ્યું, ‘ગર્ભાશયની અસ્તર બનાવેલા કોષોમાં એન્ડોમેટ્રાયલ ટિશ્યુ બનાવવાની અને વૃદ્ધિ કરવાની વૃત્તિ હોય છે. આ કારણે આ રોગ આગળ વધે છે અને તેના ચાર સ્ટેજ હોય ​​છે. જો રોગનો તબક્કો આગળ વધે છે, તો એન્ડોમેટ્રિઓસિસ વંધ્યત્વ અને અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે.

આ રોગની જેટલી જલ્દી ખબર પડે છે, તેની સારવાર કરવી તેટલી સરળ છે. પરંતુ સમસ્યા એ છે કે એન્ડોમેટ્રિઓસિસનું નિદાન કરવું ખૂબ મુશ્કેલ છે. સંશોધન સૂચવે છે કે એન્ડોમેટ્રિઓસિસને શોધવામાં લગભગ સાતથી બાર વર્ષનો સમય લાગે છે.

ટીનેજમાં પીરિયડના દર્દને અવગણશો નહીં

પીરિયડ્સમાં તીવ્ર દુખાવાની ફરિયાદ યુવાન છોકરીઓમાં વધુ હોય છે. ફેમિનાઈન હાઈજીન પ્રોડક્ટ્સ બ્રાન્ડ ‘જેન્ટલ ડે’ના સ્થાપક વિલ્મન્ટે માર્ક્વેવિસિન કહે છે, “કિશોરોમાં વધઘટ થતા હોર્મોન્સ હોય છે, તેથી તેમને પીરિયડ્સ દરમિયાન વધુ પીડા સહન કરવી પડે છે. પરંતુ સામાન્ય પીરિયડના દુખાવાને કારણે છોકરીઓએ શાળા કે અન્ય કામ ન ચૂકવા જોઈએ, તેના બદલે પીડા ઘટાડવા અને તેમની રોજિંદી પ્રવૃત્તિઓ ચાલુ રાખવા માટે પેઈનકિલરનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.

તેમણે કહ્યું કે જો કોઈપણ કિશોરને ઝડપી ધબકારા, બળતરા, પીરિયડ્સ દરમિયાન ખૂબ જ તીવ્ર દુખાવો જેવી સમસ્યાઓ હોય તો તરત જ ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો.

એન્ડોમેટ્રિઓસિસના લક્ષણો

• પેશાબ કરતી વખતે દુખાવો થવો- દરેક સમયે થાક લાગે છે
• પીરિયડ્સ દરમિયાન પેલ્વિક એરિયામાં તીવ્ર દુખાવો
• પીરિયડ્સ અને અનિયમિત પીરિયડ્સ દરમિયાન તીવ્ર પીડા સાથે અતિશય રક્તસ્ત્રાવ.

લક્ષણો પણ અલગ અલગ દેખાય છે. વૃદ્ધ મહિલાઓ કે જેમને એન્ડોમેટ્રિઓસિસ હોય છે તેઓ સેક્સ દરમિયાન દુખાવો, ગર્ભવતી થવામાં અસમર્થતા જેવી સમસ્યાઓનો સામનો કરે છે. લક્ષણોના આધારે લેપ્રોસ્કોપીનો ઉપયોગ કરીને એન્ડોમેટ્રિઓસિસનું નિદાન કરવામાં આવે છે.

આ કારણોને લીધે પણ પીરિયડ્સ દરમિયાન દુખાવો થઈ શકે છે

પીરિયડ્સ દરમિયાન તીવ્ર દુખાવાનું કારણ અને ઘણી બીમારીઓ પણ હોઈ શકે છે. ફાઈબ્રોઈડ્સ, પેલ્વિક ઈન્ફ્લેમેટ્રોય ડિસીઝ (PID) અથવા એડેનોમાયોસિસ જેવા રોગો કારણ હોઈ શકે છે.ફાઇબ્રોઇડ્સમાં, ગર્ભાશયનું કદ વધવાનું શરૂ થાય છે. જો કે તેનાથી કેન્સર થવાની શક્યતાઓ નહિવત છે. આ રોગ મોટે ભાગે 30-50 વર્ષની વય જૂથની સ્ત્રીઓમાં થાય છે અને તેમાં કોઈ સ્પષ્ટ લક્ષણો નથી. આ રોગ 16 વર્ષ કે તેથી વધુ ઉંમરની છોકરીઓમાં પણ જોવા મળે છે.

પીઆઈડી એ સ્ત્રી પ્રજનન તંત્ર દ્વારા ફેલાતો રોગ છે. સેક્સ દ્વારા આ રોગ ફેલાતો અટકાવવા માટે સેક્સ દરમિયાન કોન્ડોમનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. આ રોગને કારણે સ્ત્રીઓમાં વંધ્યત્વની સમસ્યા પણ આવે છે.

એડેનોમાયોસિસમાં, ગર્ભાશયની રેખાઓ ધરાવતી પેશી ગર્ભાશયની દિવાલોની અંદર વધે છે. જેના કારણે પીરિયડ્સ દરમિયાન ભારે દુખાવો થાય છે.